Jak wypowiedzieć umowę spółki osobowej – wzory dokumentów
Zgodnie z regulacją art. 61 k.s.h. umowę spółki osobowej zawartą na czas nieoznaczony wspólnik może wypowiedzieć. Przepis ten stosuje się do wszystkich spółek osobowych, jednakże w stosunku do spółki komandytowo-akcyjnej w art. 149 k.s.h. wskazano, że wypowiedzenie umowy spółki przez komplementariusza i jego wystąpienie ze spółki jest dopuszczalne, jeżeli statut tak stanowi. Prawa takiego nie ma zatem akcjonariusz, może on bowiem wystąpić ze spółki przez zbycie akcji bądź ich umorzenie. Co do zasady przyjmuje się, że spółki zawartej na czas oznaczony nie można wypowiedzieć, jednak niektórzy stoją na stanowisku, że wypowiedzenie umowy spółki osobowej zawartej na czas oznaczony jest możliwe, o ile umowa spółki tak stanowi. Umowę zawartą na czas życia wspólnika uważa się za zawartą na czas nieoznaczony zgodnie z art. 61 § 2 k.s.h. Prawo wspólnika do wypowiedzenia umowy spółki osobowej nie może być wyłączone ani w żaden sposób ograniczone postanowieniami umowy spółki.
Termin wypowiedzenia
Kodeks spółek handlowych wyraźnie w art. 61 § 1 stanowi, że wspólnik może wypowiedzieć umowę spółki na sześć miesięcy przed końcem roku obrotowego. Standardem jest, że rok obrotowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, dlatego termin wypowiedzenia upływa przeważnie 30 czerwca danego roku. Natomiast nie ma przeszkód, aby w umowie spółki rok obrotowy mógł być oznaczony inaczej. Oczywiście umowa spółki może również dokonać skrócenia terminu wypowiedzenia, natomiast wydłużenie terminu sześciomiesięcznego mogłoby być uznane za ograniczenie prawa wypowiedzenia umowy wspólnika, co jest niedopuszczalne.
Forma wypowiedzenia
Oświadczenie o wypowiedzeniu umowy spółki osobowej przez wspólnika powinno nastąpić na piśmie. Oczywiście forma aktu notarialnego lub z podpisami notarialnie poświadczonymi, również będzie spełniała ten wymóg, jednak należy pamiętać, że zastrzeżenie takiej formy (dalej idącej niż pisemna) w umowie spółki należałoby uznać za niedopuszczalne. Taki zapis ograniczałby bowiem prawo wspólnika do wypowiedzenia umowy spółki. Wypowiedzenie powinno być złożone albo wszystkim pozostałym wspólnikom, albo wspólnikowi uprawnionemu do reprezentowania spółki. Wzór wypowiedzenia umowy spółki jawnej zamieszczam poniżej. Zaznaczam, że zostało ono sporządzone na podstawie umieszczonego już wcześniej na blogu wzoru umowy spółki jawnej dostępnego do pobrania z rubryki „Wzory”.
Wzór oświadczenia wspólnika o wypowiedzeniu umowy spółki jawnej
Skutki wypowiedzenia umowy spółki przez wspólnika
Zgodnie z art. 58 pkt 5 k.s.h. wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika powoduje rozwiązanie spółki. Jednak art. 64 k.s.h. daje możliwość kontynuacji istnienia spółki pomiędzy pozostałymi wspólnikami mimo złożenia wypowiedzenia umowy spółki przez wspólnika, jeżeli umowa spółki tak stanowi lub pozostali wspólnicy tak postanowią. Termin końcowy dokonania uzgodnienia pozostałych wspólników pokrywa się z terminem wypowiedzenia, zatem powinno ono nastąpić przed końcem roku obrotowego, w którym miało miejsce wypowiedzenie umowy. Uzgodnienie między wspólnikami oprócz porozumienia o kontynuacji istnienia spółki będzie faktycznie zmieniać te zapisy umowy, które wiązały się ze wspólnikiem występującym ze spółki. Porozumienie, o którym mowa powyżej, powinno zatem być zawarte w formie pisemnej. Wzór takiego porozumienia zamieszczam poniżej. Tak jak w przypadku wzoru oświadczenia zaznaczam, że zostało ono sporządzone na podstawie umieszczonego już wcześniej na blogu wzoru umowy spółki jawnej dostępnego do pobrania z rubryki „Wzory”.
Wzór porozumienia o kontynuacji istnienia spółki jawnej
W przypadku zawarcia porozumienia koniecznym jest dokonanie zmian w sądzie rejestrowym przede wszystkim wykreślenie występującego ze spółki wspólnika, zmiana wartości udziałów wspólników zgodnie z porozumieniem, wykreślenie wspólnika z danych wspólników uprawnionych do reprezentacji spółki oraz innych zmian dokonywanych w ramach porozumienia, a także dołączenie porozumienia oraz tekstu jednolitego umowy spółki sporządzonego na jego podstawie.
Skutkiem wypowiedzenia przez wspólnika umowy spółki jest również konieczność wypłacenia wspólnikowi jego udziału kapitałowego. W tym celu sporządza się osobny bilans uwzględniający wartość zbywczą majątku spółki na ostatni dzień roku obrotowego, w którym upłynął termin wypowiedzenia (art. 65 § 1 i § 2 k.s.h.). Udział kapitałowy obliczony na podstawie osobnego bilansu wypłaca się w pieniądzu, natomiast rzeczy wniesione do spółki przez wspólnika tylko do używania zwraca się w naturze (art. 65 § 3 k.s.h.). Jeżeli po dokonanych obliczeniach udział kapitałowy wspólnika występującego przy rozliczeniu wykazuje wartość ujemną, jest on obowiązany wyrównać spółce przypadającą na niego brakującą wartość (art. 65 § 4 k.s.h.). Należy jednak pamiętać, że rozliczenie ze wspólnikiem nie musi oznaczać definitywnego zakończenia z nim kontaktów, bowiem wspólnik występujący uczestniczy w zysku i stracie ze spraw jeszcze niezakończonych, nie ma jednak wpływu na ich prowadzenie. Natomiast przysługuje mu uprawnienie do żądania wyjaśnień, rachunków oraz podziału zysku i straty z końcem każdego roku obrotowego (art. 65 § 5 k.s.h.).
