Rejestracja spółki jawnej w Krajowym Rejestrze Sądowym Cz. I
Proces tworzenia spółki jawnej w trybie pierwotnym (wtórny polega na przekształceniu spółki cywilnej w jawną) sprowadza się w istocie do dwóch następujących po sobie faz: pierwsza z nich to tzw. zawiązanie spółki, następujące z chwilą zawarcia umowy spółki, druga – rejestracja w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Zgodnie z art. 251 § 1 Kodeksu spółek handlowych spółka jawna powstaje z chwilą wpisu do rejestru (Krajowego Rejestru Sądowego – Rejestru przedsiębiorców), a więc sam wpis ma charakter konstytutywny – ustanawiający (w przeciwieństwie do wpisu deklaratywnego, który stanowi potwierdzenie stanu już istniejącego).
Proces tworzenia spółki jawnej w trybie pierwotnym (wtórny polega na przekształceniu spółki cywilnej w jawną) sprowadza się w istocie do dwóch następujących po sobie faz: pierwsza z nich to tzw. zawiązanie spółki, następujące z chwilą zawarcia umowy spółki, druga – rejestracja w Krajowym Rejestrze Sądowym. Z chwilą wpisu do rejestru spółka jawna powstaje jako podmiot prawa. Warto podkreślić, że bycie podmiotem prawa nie oznacza bycia osobą prawną, niemniej jednak spółka jawna posiada takie przymioty, jak zdolność prawna, zdolność do czynności prawnych, zdolność sądowa – pozwalające na samodzielne występowanie w obrocie (A. Kidyba, Komentarz do art. 251 Kodeksu spółek handlowych, Lex nr 484462).
W ujęciu empirycznym wpis jest czynnością techniczną sprowadzającą się do dokonania zmiany/zapisu w elektronicznej bazie danych, jednakże nie można jego istoty sprowadzać wyłącznie do rzeczonej czynności technicznej (A. Kidyba, Komentarz do art. 251 Kodeksu spółek handlowych, Lex nr 484462). Wpis spółki do rejestru musi być bowiem poprzedzony adekwatnym postanowieniem sądu rejestrowego, to zaś wydawane jest na skutek wniesienia stosownego wniosku i po zbadaniu zgodności formy oraz treści tegoż z przepisami prawa, jak również prawdziwości wskazanych w nim danych (art. 23 ustawy dnia z 20 sierpnia 1997 r. – o Krajowym Rejestrze Sądowym).
Zgodnie z art. 26 § 3 Kodeksu spółek handlowych każdy wspólnik ma prawo i obowiązek zgłoszenia spółki jawnej do rejestru. Stosownie do art. 6942 Kodeksu postępowania cywilnego w sprawach rejestrowych wyłącznie właściwy jest sąd rejonowy (sąd gospodarczy) właściwy ze względu na siedzibę podmiotu, którego wpis dotyczy – sąd rejestrowy, a zatem wniosek o wpis spółki jawnej do KRS zgłasza się do sądu rejestrowego właściwego ze względu na siedzibę spółki, która została wskazana w umowie spółki. Przedmiotowy wniosek o wpis (zgłoszenie) spółki jawnej do rejestru wnosi się urzędowym formularzu KRS – W1 wraz z obligatoryjnymi załącznikami:
a) formularz KRS – WB – dotyczący wspólników spółki jawnej,
b) formularz KRS – WK – wymieniający wspólników uprawnionych do reprezentowania spółki,
c) formularz KRS – WM – określający przedmiot działalności spółki.
Do wniosku o wpis spółki jawnej do Rejestru należy ponadto dołączyć:
a) umowę spółki jawnej,
b) listę wspólników zawierającą ich nazwiska i imiona bądź nazwy oraz adresy,
c) dowód uiszczenia opłaty sądowej,
d) dowód uiszczenia opłaty za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Począwszy od dnia 1 grudnia 2014 r. wyłączony został wymóg składania wraz z wnioskiem o wpis spółki do Krajowego Rejestru Sądowego:
a) wniosku o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (czyli wniosku do Głównego Urzędu Statystycznego o nadanie numeru REGON),
b) zgłoszenia identyfikacyjnego NIP (skierowanego do właściwego Urzędu Skarbowego),
c) zgłoszenia płatnika składek na ubezpieczenie społeczne (skierowanego do właściwej jednostki Zakładu Ubezpieczeń Społecznych),
d) dokumentu potwierdzającego tytuł prawny spółki do lokalu lub nieruchomości, w których znajduje się jej siedziba,
e) złożonych wobec sądu albo poświadczonych notarialnie wzorów podpisów osób uprawnionych do reprezentowania spółki.
Obecnie po wpisaniu spółki do rejestru przedsiębiorców dane objęte wpisem są automatycznie przekazywane, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, do Centralnego Rejestru Podmiotów – Krajowej Ewidencji Podatników (w zakresie umożliwiającym nadanie NIP) i krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (w przedmiocie nadania numeru REGON). Do Centralnego Rejestru Płatników Składek trafią za pośrednictwem CRP KEP.
Po nadaniu NIP i REGON informacja o nich jest elektronicznie przekazywana z urzędowych rejestrów do KRS i wpisywana do niego. Spółce doręczane jest zaś zaświadczenie o dokonaniu tych wpisów. Wpis ów jest wolny od opłat sądowych i nie podlega ogłoszeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Dane spółki wpisane do KRS traktowane są jako dane podstawowe. Znowelizowane z dniem 1 grudnia 2014 r. przepisy ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. – o statystyce publicznej, ustawy z dnia 13 października 1995 r. – o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników oraz ustawy z dnia 13 października 1998 r. – o systemie ubezpieczeń społecznych wprowadzają kategorię tzw. danych uzupełniających. Dane uzupełniające to dane nieujawniane w KRS lub dane, którymi przedsiębiorca nie dysponuje w momencie składania wniosku do rejestru, a które są niezbędne Urzędowi Skarbowemu, Głównemu Urzędowi Statystycznemu, Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych. Dane uzupełniające należy złożyć w Urzędzie Skarbowym w terminie 7 dni od daty zarejestrowania spółki w KRS, na druku Zgłoszenie w zakresie danych uzupełniających (formularz NIP-8).
Postępowanie rejestrowe regulują przepisy ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, a także przepisy Kodeksu postępowania cywilnego dotyczące postępowania nieprocesowego – w szczególności artykuły 6941 – 6948 k.p.c.
Sąd, w pierwszej kolejności, poddaje złożony wniosek tzw. badaniu formularzowemu, tj. weryfikuje, czy zgłoszone i dołączone do wniosku dokumenty są zgodne pod względem formy z obowiązującymi przepisami. Jeżeli wniosek i dołączone do niego dokumenty mają braki formalne, sąd zwraca je celem usunięcia. Jeżeli w ciągu siedmiu dni braki zostaną usunięte, dokumenty wywołują skutek od daty pierwszego wniesienia wniosku (art. 19 ust. 4 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym).
Prawidłowy pod względem formalnym wniosek, sąd poddaje tzw. badaniu materialnemu, analizując zgodność z przepisami prawa jego treści. Badanie prawdziwości danych jest wymagane jedynie w odniesieniu do niektórych elementów, np. numerów PESEL. W pozostałym zakresie sąd rejestrowy bada, czy zgłoszone dane są zgodne z rzeczywistym stanem, jeżeli poweźmie w tym przedmiocie uzasadnione wątpliwości (A. Kidyba, Komentarz do art. 251 Kodeksu spółek handlowych, Lex nr 484462).
Postanowienia sądu rejestrowego odnośnie wpisu danego podmiotu do rejestru są skuteczne i wykonalne już chwilą wydania. Jak zostało wskazane na wstępie, na podstawie postanowienia sądu rejestrowego dokonuje się wpisu – poprzez wprowadzenie do systemu informatycznego danych zawartych w postanowieniu sądu rejestrowego (A. Kidyba, Komentarz do art. 251 Kodeksu spółek handlowych, Lex nr 484462). Na postanowienie o odmowie dokonania wpisu przysługuje apelacja, którą wnosi się do sądu rejestrowego, który wydał kwestionowane postanowienie w terminie dwóch tygodni od chwili doręczenia go stronie skarżącej wraz z uzasadnieniem. Od wydanego przez sąd drugiej instancji postanowienia w przedmiocie wpisu lub wykreślenia z rejestru podmiotu podlegającego rejestracji przysługuje kasacja.
Przeczytaj także część II artykułu na temat rejestracji spółki jawnej.
